De dorpen Bergharen, Hernen en Horssen zijn alle drie gelegen in het overwegend katholieke Land van Maas en Waal. Het zijn van oudsher plattelandsgemeenten met een actief verenigingsleven dat zich voor een groot deel voltrekt in de dorpshuizen, multiculturele centra en sportcomplexen die in ieder dorp aanwezig zijn. Ook is er wat kleinschalige industrie (meubel, scheepsbouw).

Bergharen, Hernen en Horssen horen bij verschillende burgerlijke gemeenten: Bergharen en Hernen horen bij de gemeente Wijchen (www.wijchen.nl) en Horssen valt onder de gemeente Druten (www.druten.nl). Wijchen en Druten hebben een samenwerkingsverband om het wonen, werken en ondernemen voor inwoners en ondernemers en (maatschappelijke) organisaties in beide gemeenten zo prettig mogelijk te maken.

Bergharen

Het dorp Bergharen telt ruim 1750 inwoners. Het ligt in een prachtig landelijk gebied en is tevens centraal gelegen, dichtbij de aansluiting op de A73, de A15 en de A50. Ook ligt het dichtbij het dorp Wijchen dat een streekfunctie vervult voor de omliggende plaatsen. Wijchen heeft een gezellig centrum en goede voorzieningen, zoals een bibliotheek en een middelbare school.

Kerkgebouw Bergharen

In het midden van de 13^e eeuw was er in Bergharen een kapel, zo blijkt uit een geschil over het patronaatsrecht. Dit werd beslist in de kerk van Wijchen. Patroon werd de heer Willem van Millen, ook wel genaamd Willem van Leur omdat hij ook patroon was van de kerk van Leur. De kapel in Bergharen was hier onderhorig aan.

In 1311 verkocht Willem het collatierecht van de kapel te Bergharen tegelijkertijd met de kerk van Leur aan het Cisterciënzer klooster Kamp in Kamp-Lintfort.

In de 14^e eeuw werd de bakstenen westtoren gebouwd. Deze lijkt op de toren in het nabijgelegen Horssen.

In 1566 werden veel kerken in het Land van Maas en Waal geplunderd. Toch leed de kerk (weinig??) onder de Tachtigjarige Oorlog en ging hij in 1611 over in handen van de Hervormden.

Vanaf eind 18^e eeuw hebben de katholieken in Bergharen diverse pogingen ondernomen om de kerk weer in bezit te krijgen. In 1825 woonden er nog 38 Hervormden in Bergharen. De 570 aldaar wonende Katholieken boden aan een kerkje voor hen te bouwen. Uiteindelijk bouwden de Katholieken in 1830 een eigen Waterstaatskerk in Bergharen en bleef de Hervormde kerk behouden voor de Hervormden. Het interieur is flexibel ingedeeld met stoelen. Zo kan de kerk op verschillende manieren ingedeeld worden, wat tijdens de coronatijd goed van pas kwam. In de zijbeuk is er ruimte om wekelijks na de dienst koffie te drinken en elkaar te ontmoeten.

Hernen

Hernen is een klein dorp met ruim 800 inwoners en ligt enkele kilometers van Bergharen af. Het heeft een middeleeuws kasteel dat zeker een bezoek waard is. In de omgeving kan prachtig gewandeld en gefietst worden. Toeristen weten dan ook goed de weg naar deze twee dorpen te vinden.

Horssen

Het dorp Horssen heeft ruim 1650 inwoners. Er staan verschillende nieuwbouwprojecten op stapel, zodat jongeren, die graag in het dorp willen blijven wonen, ook een woning kunnen krijgen.

Op de Heerlijkheid Horssen is een prachtig bos waar gewandeld kan worden. Ook de omgeving van Horssen nodigt uit tot wandel- en fietstochten. Horssen is via knooppunt Ewijk en de A15 goed bereikbaar en is een aantrekkelijke plek om te wonen.

Horssen is georiënteerd op Druten dat 5 km verderop ligt en een uitgebreid winkelcentrum heeft, evenals een middelbare scholengemeenschap

Er is, net als in Bergharen en Hernen een basisschool, een dorpshuis, sportvelden en er zijn veel verenigingen, wat zowel Bergharen, Hernen als Horssen aantrekkelijke dorpen maakt om in te wonen.

Kerkgebouw Horssen

Het kerkje van Horssen staat in een nagenoeg ongeschonden landelijke omgeving en is gebouwd voor de Nederlandse Hervormde gemeente van Horssen. Op 1 mei 1821 kocht de Hervormde gemeente Horssen drie akkers grond van familie Van de Hazelkamp, voor 400 gulden. 

Een gemeente van 66 zielen begon aan de bouw van een kerk. Tevens werd van hogerhand goedkeuring verleend voor het vestigen van een predikantsplaats in Horssen. De bouw verliep voorspoedig en op 6 oktober 1822 werd de kerk plechtig in gebruik genomen. Het kerkgebouw werd in 1822 beschreven als “een kerk in de netste orde, ingerigt naar de behoefte van de gemeente”.

Dit jaar is voor de protestantse gemeente Horssen een jubileumjaar.

Achter de kerk is een apart gebouw “Rehoboth”. Daar is gelegenheid om te vergaderen met de kerkenraad en om na de dienst koffie te drinken met de gemeente. Ook kunnen verenigingen, zoals de koffie loop-in daar gebruik van maken. De katholieke kerk in Horssen is aan de eredienst onttrokken. De katholieke parochie maakt nu gebruik van het kerkgebouw in Horssen om samen te komen.

De Protestantse gemeente Bergharen, Hernen en Horssen

In de jaren ’60 van de vorige eeuw werd de federatieve Streekgemeente Maas en Waal gevormd. Naast Bergharen, Hernen en Horssen maakten ook de kerkelijke gemeenten Wijchen, Druten en Beuningen, als ook Alphen en Dreumel daar onderdeel van uit.

In het begin vonden in 14 kerken diensten plaats! In de loop der jaren werd dit aantal ruwweg gehalveerd.

Toen deze Streekgemeente in 2022 opgeheven werd, gingen Wijchen, Beuningen en Druten verder als Protestantse Gemeente Rivierenland Oost. De gemeente West Maas en Waal was al eerder zelfstandig verder gegaan. Bergharen, Hernen en Horssen gingen hier niet in mee, zij vormden een zelfstandige, gefedereerde gemeente met het verlangen naar een eigen predikant.

Omdat het proces naar zelfstandigheid niet eenvoudig bleek, is er in juli 2021 de hulp van een interim predikant ingeroepen. Die begeleidt de gemeente nu bij dit proces. Ook adviseert de interim predikant de gemeente bij het proces om van een federatie naar een fusie te gaan en weer een eigen predikant te krijgen. Zie verder ook het beleidsplan van de gemeente: beleidsplan.

Omschrijving gemeente

Ondanks dat de gefedereerde gemeente Bergharen, Hernen en Horssen klein in omvang is (totaal 207 doop- en/of belijdende leden) kent zij toch de nodige activiteiten. Wekelijks is er een kerkdienst, beurtelings in Bergharen en Horssen. Na afloop van de kerkdiensten is er op regelmatige basis koffiedrinken. Ook de diensten van Bid- en Dankdag voor gewas en arbeid worden gehouden (Biddag in Horssen, Dankdag in Bergharen (oecumenische dienst)) evenals de diensten in de Stille Week, in de Kerstnacht en op Oudjaarsavond. Vier maal per jaar is er een dienst waarin het Heilig Avondmaal wordt gehouden.

De gemeente kent een zogenaamde open viering, waarin iedereen die zich genodigd voelt, zich ook genodigd mag weten. In Bergharen is er een lange traditie van oecumenische kerkdiensten en wordt er sinds jaar en dag een prachtig kinderkerstfeest georganiseerd, waar alle kinderen uit de dorpen Bergharen, Hernen en Horssen voor worden uitgenodigd.

In de zomer zijn er zes weken lang gezamenlijke ‘drie-bij-één-diensten’ samen met de buurgemeente Druten (onderdeel van Rivierenland-Oost). Met Pinksteren is er een gezamenlijke openluchtdienst op de Kapelberg in Bergharen met de gemeente Rivierenland Oost en met die van West Maas en Waal.

Daarnaast zijn er koffie-loop-in-ochtenden en onder leiding van de predikant, die als consulent optrad, is er een interkerkelijke Bijbelkring waar actuele en maatschappelijke onderwerpen worden besproken. Regionaal is er een aanbod van Vorming en toerusting waarin de gemeente participeert, zie daarvoor Blauw Boekje.

Dorpsinitiatieven over de kerkgrenzen heen lijken (vooral in Bergharen) aan te slaan. Vastenmaaltijden in de lijdenstijd worden door 50-80 mensen bezocht en er is een gezamenlijke bijeenkomst in één van de kerken op 5 mei.

Bergharen kookt (geen kerkelijk initiatief) is een groot succes met zo’n 50 deelnemers. Klassieke concerten in de protestantse kerk trekken 50-80 bezoekers. De lokale Wandel tweedaagse voert langs de protestantse kerk in Bergharen en trekt ook altijd een mooi aantal bezoekers (er wordt dan koffie in de kerk geserveerd).

Kern

Voor de gefedereerde gemeente Bergharen, Hernen en Horssen is de relatie met God, de relatie met mede-gemeenteleden en de relatie met de maatschappij een driepoot waar de gemeente op rust en haar beleid naar de toekomst op uitzet.

Veel gemeenteleden zijn betrokken, hoewel de meesten geen wekelijkse kerkgangers zijn. Ze zijn echter wel bereid zich actief in te zetten. Financieel heeft de gefedereerde gemeente een goede positie. De komende jaren is er ruimte voor een 0,6 fte predikantsplaats.

Bestuur en organisatie

De kerkenraad bestaat uit acht kerkenraadsleden: drie ouderling-kerkrentmeesters, één ouderling, één ouderling-scriba en drie diakenen.

De kerkenraad vergadert één keer in de zes weken. De vier kernpunten waarover de kerkenraad haar beleid uitzet, zijn: kerkdiensten, pastoraat, diaconie en beheer.

De gemeente staat daarbij open voor meer oecumene en voor meer pioniersactiviteiten waarbij de kerk het dorp ingebracht wordt. Op dit moment zijn de Wandel tweedaagse en de concerten die in de kerk gegeven aansprekende voorbeelden om de kerk van betekenis te laten zijn voor het dorp. Maar ook zou gedacht kunnen worden aan een ontmoetingstuin, vesperdiensten, maaltijdbijeenkomsten, een leerhuis, de betrokkenheid bij een plaatselijk diaconaal project.

Leeftijdsopbouw in tabel

Kerkbladen

Onze gemeente kent een tweemaandelijks fullcolour kerkblad STROOM, dat samen met Rivierenland-Oost wordt uitgegeven. Sinds ruim een half jaar bereiken wij de gemeente ook met onze eigen gemeentebrief met nieuws (ca. elke 3 weken) speciaal bedoeld om de gemeenteleden op de hoogte te brengen. Ook is er een regionaal aanbod van Vorming en Toerusting, het zogenaamde blauwe boekje, waarin de gemeente ook participeert.